Upang magwakas ang kahirapan

UPANG MAGWAKAS ANG KAHIRAPAN

"But kings and mightiest potentates must die,

for that's the end of human misery."

~ from Henry VI, by William Shakespeare

sinulat na noon ni Shakespeare ang katotohanan

dapat elistista't burgesya'y mawalang tuluyan

nang magwakas ang pagsasamantala't kaapihan

na dinaranas ng sinuman at ng aping bayan

aniya, patayin ang mga trapo, hari't pari

silang nagpapasasa sa pribadong pag-aari

silang dahilan ng hirap ng inaaping uri

silang mapagsamantala'y sadyang kamuhi-muhi

ngunit may batas silang mga mapagsamantala

korte, senado, kongreso, pulis, ay kontrol nila

pati iyang simbahan, paaralan, at masmidya

upang mamamayang inaapi ay di mag-alsa

kaya dapat tayong kumilos tungong rebolusyon

upang mapagsamantalang uri'y mawala ngayon

kung nais nating mawala ang kahirapang iyon

dapat tigpasin ang ulo ng naghaharing leyon

baligtarin ang tatsulok, kalusin silang todo

salamat, William Shakespeare, at nauunawaan mo

gamit ang panitikan, sinulat mo ang totoo

kaya tulad kong makata sa iyo ay saludo

- gregoriovbituinjr.

08.01.2024

Baby pisak sa nagdeliver ng ayuda

BABY PISAK SA NAGDELIVER NG AYUDA

sadyang nakaluluha ang nasabing ulat:

"Baby, pisak sa nagdeliver ng ayuda"

ang tsuper ba'y lasing at walang pag-iingat?

bakit ang ganito'y nangyayaring talaga?

di ba nakitang mag-ate ay tumatawid

patay ang sanggol na buhat ng dalaginding

sayang ang buhay, ilang luha ma'y mapahid

napakabata pa'y agad nang ililibing

ayon sa ulat, bata'y edad isang taon

ngunit nasagasaan ng rescue vehicle

na may dalang relief goods, ayuda ang layon

subalit bakit ang nangyari'y di napigil

ang biktima'y nadala pa raw sa ospital

subalit sa pinsala sa ulo't katawan

ang sanggol ay dineklarang dead on arrival

tsuper ay kinustodiya ng kapulisan

kahindik-hindik ang ganitong pangyayari

ulat na sadyang dudurog sa iyong puso

paano kung anak mo ang naaksidente

aba, puso mo'y habambuhay magdurugo

- gregoriovbituinjr.

07.31.2024

* ulat mula sa pahayagang Abante Tonite, Hulyo 29, 2024, pahina 1 at 2

Pagpupugay sa pagwawagayway

PAGPUPUGAY SA PAGWAWAGAYWAY

isang karangalang mabidyuhan

ang pagwawagayway ng bandila

ng samutsaring mga samahan,

ng guro, obrero, masa, dukha

na ginawan ko ng pagpupugay

at tulang makabagbag-damdamin

sumusuot sa kalamnang taglay

at yaring puso'y papag-alabin

binanggit ng tagapagsalita

sa rali yaong mga pangalan

ng mga samahang ang adhika

itayo'y makataong lipunan

sa kanila, mabuhay! MABUHAY!

iyan ang tangi kong masasabi

taaskamao pong pagpupugay

sapagkat sa masa'y nagsisilbi

mabuhay kayo, mga kasama!

kayong tunay naming inspirasyon

para sa karapatan, hustisya

at lipunan nating nilalayon

- gregoriovbituinjr.

07.23.2024

* bidyong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa SONA, 07.22.2024

^ ang bidyo ay mapapanood sa: https://www.facebook.com/reel/1143756510213675

Tulang binigkas sa SOHRA 2024 (State of Human Rights Address)

TULANG BINIGKAS SA SOHRA 2024

(State of Human Rights Address)

bilang sekretaryo heneral nitong organisasyong

Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod,

tinalakay ko sa SOHRA ang mga isyu ng dukha

sa pagtatapos ng presentasyon, binigkas ko'y tula:

"for homeless and underprivilege" batay sa Konstitusyon

ang pabahay ngunit 4PH ay kaiba ang layon

ang 4PH ay pabahay di para sa walang bahay

kundi sa may Pag-ibig at kayang magbayad ng tunay

ang presyo pa ng pabahay ay batay sa market value

kaya tubo o profit ang pangunahing layon nito

dapat batay sa CAPACITY TO PAY ng maralita

at di sa tutubuin ng kapitalistang kuhila

parang sapilitan sa dukha ang 4PH na iyan

na sa ayaw mo't gusto, tatanggalin ka sa tahanan

etsapwera na ang maralita sa lipunang ito

ay nagagamit pa upang pagtubuan ng gobyerno

ang market value ay sagka sa karapatan ng dukha

na dapat gobyerno ang sa kanila'y kumakalinga

sa mga kasama sa SOHRA, kung kayo'y may mungkahi

pagtulungan natin upang dukha’y di naduduhagi

- gregoriovbituinjr.

07.16.2024

* litratong kuha ng makatang gala, 07.16.2024

* ang SOHRA ay pinangunahan ng Philippine Alliance of Human Rights Advocates (PAHRA)

Bilyones na pondo para sa klima

BILYONES NA PONDO PARA SA KLIMA

aba'y pitongdaan walumpu't tatlong bilyong piso

na pala ang nakuhang suporta ng ating bansa

mula tatlumpu't isang development partners nito

na para raw sa climate change action plan, aba'y di nga?

may dalawampu't tatlong proyektong pangtransportasyon

National Adaptation Plan, kaygagandang salita

nariyan pa'y Nationally Determined Contribution

Implementation Plan, batid kaya ito ng madla?

siyamnapu't apat ang proyektong inisyatiba

para sa gawaing pangklima habang iba naman

ay mula raw sa pautang, pautang? aba, aba?

anong masasabi rito ng ating mamamayan?

anong tingin dito ng Freedom from Debt Coalition?

sa bilyon-bilyong pautang ba'y anong analysis?

di na ba makukwestyon kahit suportang donasyon?

anong tingin ng Philippine Movement for Climate Justice?

pabahay ng mga na-Yolanda'y kasama kaya?

sa climate emergency ba pondong ito na'y sagot?

bakit climate emergency'y di ideklarang sadya?

nawa'y pondo'y di maibulsa ng mga kurakot!

- gregoriovbituinjr.

07.11.2024

* ulat mula sa pahayagang Abante Tonite, Hulyo 9, 2024, pahina 3

Suhol

SUHOL

pagsaludo sa taong di tumatanggap ng suhol

kung may akusasyon, sarili'y dapat ipagtanggol

matuwid magsalita, di nagkakabulol-bulol

lalo na't nasa kapangyarihan, may nanunulsol

ibig sabihin, may pabor kapalit ng salapi

dapat usisain lalo't bansa'y naduduhagi

ang akusasyon ng suhol ay dapat lang masuri

dahil pagkatao na'y may bahid pag di napawi

anong patunay ng nagbibintang sa akusasyon?

paano naman ba pasisinungalingan iyon?

lalo't sa susunod na taon na'y mid-term election

paninira ng kredibilidad ba'y nilalayon?

sino bang iuupo sa Senado at Kongreso?

o Mababang Kapulungan, sinong ipapanalo?

pag ahensya'y gumalaw dahil nasuhulan ito

aba'y kawawa naman ang totoong ibinoto!

may patas bang halalan pag may ganyang pag-uulat?

na dapat nating subaybayan baka makulimbat

ang boto ng masa't kandidato nila'y masilat

ah, buong katotohanan sana nga'y mabulatlat

- gregoriovbituinjr.

07.11.2024

* ulat ay headline sa pahayagang Abante, Hulyo 10, 2024

* suhol - pagbibigay ng salapi o anumang bagay sa maykapangyarihan kapalit ang anumang pabor, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 1179

Ulog - Walang taong bayan sa isang lugar

ULOG - WALANG TAONG BAYAN SA ISANG LUGAR

may isang awit noong narinig ko nang bata pa

liriko: "Wala nang tao sa Santa Filomena"

sa krosword, awiting iyon ay aking naalala

Apat Pababa: Walang taong bayan, ano nga ba?

di ko alam ang tamang sagot, diwa ko'y kinapos

animo isip ko'y nilalatigo't inuulos

sinagot ang Pababa't Pahalang hanggang matapos

lumabas na sagot ay ULOG, ako'y nakaraos

tiningnan ang kahulugan sa talahuluganan

kung bakit salitang ULOG ay "walang taong bayan"

naroon: "pag-alis sa pook dahil sa digmaan..."

nilisan ng mga bakwit ang kanilang tahanan

tila istorya ng Santa Filomena ang ulog

tulad sa Marawi, buong bayan ay nabulabog

baka kabahayan at kabuhayan pa'y sinunog

dahil sa digma, pook nila'y talagang nadurog

ah, naalala ko lamang ang nasabing awitin

mga bakwit ba sa lugar nila'y nakauwi rin?

may kapayapaan na ba sa bayan nila't natin?

upang ulog ay di na larawang dapat sapitin?

- gregoriovbituinjr.

07.10.2024

* krosword mula sa Abante Tonite, Hulyo 9, 2024, p.7

* ulog - 3. Sinaunang Tagalog, pag-alis o pagkawala ng mga naninirahan sa isang pook dahil sa digmaan, salot, at katulad, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, p.1299

Tulaan sa pahayagang Bulgar

TULAAN SA PAHAYAGANG BULGAR

may tulaan sa Bulgar / ngayon ay nakita ko

santula'y nalathala, / magpasa kaya tayo?

O, kaysarap magbasa / pag may tula na rito

sadyang kagigiliwan, / ano sa palagay mo?

o makatang M.V. ba'y / staff ng pahayagan?

wala kasing anunsyong / magpasa ng hayagan

ano bang mawawala / kung hindi susubukan?

na bukod sa Liwayway, / Bulgar pa'y naririyan

subalit mag-ingat din, / buting magtanong muna

kung malalathala ba / ang tulang ipinasa

ano bang tulang pasok / sa kanilang panlasa

di pala malathala / tayo'y asa ng asa

ako nga'y naghahanap / ng dyaryong susulatan

kung di man maging staff / ay may mapagpasahan

kaya tulaang ito'y / akin kayang subukan

baka abang makata'y / dito dalhing tuluyan

- gregoriovbituinjr.

07.08.2024

* larawan mula sa pahayagang Bulgar, Hulyo 8, 2024, p.5

Pagbebenta ng lupa sa mga dayuhan?

PAGBEBENTA NG LUPA SA MGA DAYUHAN?

sa ChaCha nga kaya ito'y ating tinututulan

dahil edukasyon, masmidya, pati kalupaan

nitong ating bansa'y pinaplanong gagawin naman

na sandaang porsyentong pag-aari ng dayuhan

subalit masa'y mayroong bagong katatakutan

ang pagbebenta umano ng lupa sa Palawan

at ibang lalawigan na bumibili'y dayuhan!

tanong natin, aling banyaga ang napagbibilhan?

inuupahan at binibili raw ay palayan

banggit sa ulat ang Nueva Ecija't Palawan

magsasaka'y natutuwa't sila'y nababayaran

ngunit seguridad sa pagkain ang tatamaan

uupahan muna'y isang ektarya ng palayan

sa presyong walumpu hanggang sandaang libo naman

ngunit simula lang ito, bibilhin kalaunan

makokontrol na nila anong itatanim diyan

ngayon nga, maraming iskwater sa sariling bayan

ay ibebenta pa ang lupa sa mga dayuhan

marapat lang isyung ito'y ating masubaybayan

bago pa tayo'y wala nang lupa't bansang matirhan

- gregoriovbituinjr.

07.06.2024

* ulat mula sa pahayagang Tempo, Hunyo 30, 2024, p.1 at 2

Bawal ang bastos

BAWAL ANG BASTOS

sa nasakyan kong minibus, tawag ay ejeep

ay may paskil doong sabi'y "Bawal ang Bastos"

na mga mata ko'y agad iyong nahagip

buti't bago bumaba'y nakunan kong lubos

halos ilang segundo lamang ang pagitan

bago bumaba ako'y nakapaglitrato

kundi iyon ay mawawala nang lubusan

sa aking diwa, buti't agad nakunan ko

pagkat kayganda ng nasabing panawagan

nang mapatimo iyon sa diwa ng masa

nang mapatino ang mga manyak at bastos

na ang gawain pala nila'y may parusa

"Bawal Bastos Law" ay ganap nang sinabatas

sa hubog ng babae'y bawal nang tumitig

o tsansingan sila'y isa nang pandarahas

sa nasabing batas, bastos na'y inuusig

- gregoriovbituinjr.

07.05.2024

* Ang RA 11313 o "Safe Spaces Act" ay tinatawag ding "Bawal Bastos Law"

Ang tatak sa poloshirt

ANG TATAK SA POLOSHIRT

"Nagkakaisang Lakas"

ay "Tagumpay ng Lahat!"

sa poloshirt ay tatak

ito'y nakagaganyak

upang ako'y kumilos

kahit madalas kapos

sa buhay na hikahos

naghahandang makalos

ang bulok na sistema

habang inaasam na'y

panlipunang hustisya

para sa aping masa

gabay na't inspirasyon

sa pagkilos ko't layon

ang natatak na iyon

upang tupdin ang misyon

- gregoriovbituinjr.

07.05.2024

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos tungong Mendiola, 06.12.24

Hinagpis ng masa

HINAGPIS NG MASA

madalas, ang masa'y naghihinagpis

sa maraming problemang tinitiis

bahay ng maralita'y inaalis

buhay ng manggagawa'y tinitiris

paghihinagpis ba'y palaisipan

dukha'y laksa't mayaman ay iilan

kayraming hirap at pinahirapan

ng sistemang tadtad sa kabulukan

ang malupit at mapagsamantala

ay dapat lamang talunin ng masa

lalo't elitista't kapitalista

ang yumuyurak sa dignidad nila

ah, di tayo dapat maghinanakit

sa mga trapo't burgesyang kaylupit

sa masa, halinang magmalasakit

upang karapatan nila'y igiit

halina't magpatuloy sa pagkilos

at maghanda sa pakikipagtuos

sa mga sakim at mapambusabos

upang sistemang bulok na'y matapos

- gregoriovbituinjr.

07.03.2024

Tinatago ang suspek sa krimen?

TINATAGO ANG SUSPEK SA KRIMEN?

anong klaseng dating pangulo ito't tinatago

ang isang suspek sa krimen na animo'y naglaho

suspek ay pastor na ginamit daw ang relihiyon

upang mga babae'y maging biktima rin niyon

bakit dating pangulo'y itinatago ang takas

na pinaghahanap ng U.S. at ng ating batas

siya pang dating pangulo't isang abogado pa

ang nagiging dahilan ng kawalan ng hustisya

baka ituring na accomplice ang dating pangulo

pagkat alam na niya'y ginagawa pang sekreto

di ba't pambababoy sa batas ang kanyang ginawa

na tila palabas na kanyang ikinatutuwa

ang sinuman ay di dapat batas ay gawing kengkoy

na batas ng bansa'y basta lang nila binababoy

dapat ipakitang ang batas talaga'y may ngipin

dakpin na yaong nagtatago ng suspek sa krimen

- gregoriovbituinjr.

07.02.2024

Pinagbatayan ng ulat:

* pahayagang Bulgar, Hulyo 2, 2024, Headline at pahina 2

* https://www.fbi.gov/wanted/human-trafficking/apollo-carreon-quiboloy

* https://newsinfo.inquirer.net/1920642/quiboloy-case-now-in-court-no-bail-recommended-for-his-freedom