No vaccination card, no ride

NO VACCINATION, NO RIDE

kung di ka raw bakunado'y di ka makasasakay

tulad sa paskil sa dyip kahit naghahanapbuhay

kayhirap namang sapilitan ang bakunang bigay

ngunit walang magawa kundi sumunod kang tunay

noong ako'y mag-first dose, ilang araw lang ay nanghina

malakas kong katawan ay nagka-COVID na bigla

apat na buwan matapos, second dose ay ginawa

upang matapos na't kumpleto ang bakunang sadya

upang di raw magkahawaan, ito'y sapilitan

kayrami mong karapatang sadyang naapektuhan

di ka makalabas kaya aking napagpasyahan

sumakay sa dyip at sumakay sa pamahalaan

kaya vaccination card ang pases kong makalabas

ng bahay at makapunta sa kung saan may atas

ang pinagtatrabahuhan kong may layuning patas

sa people's org. na hangarin ay lipunang parehas

ipakita ang vaccination card tulad ng I.D.

sa pagsakay sa dyip, sa bus carousel, sa L.R.T.

sa pagpasok sa mall, botika, grocery, palengke

kung wala nito'y paano ka kaya didiskarte

upang di dumanas ng gutom ang iyong pamilya

kung wala nito'y di makakapasok sa pabrika

apektado ang hanapbuhay, paano kumita

vaccination card sa panahong ito'y mahalaga

- gregoriovbituinjr.

02.01.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa loob ng sinakyan niyang dyip

Kaplastikan

KAPLASTIKAN

"A single piece of plastic can kill sea turtles. 

WE ARE SORRY. NEVER AGAIN."

- ayon sa isang billboard advertisement

nabasa ko sa kartelera o billboard ang ulat

na sadyang nakakabahala ang balitang sukat

di ko sukat akalain yaong nakagugulat

na sa kagagawan ng tao'y nangyari ang lahat

balita iyong pag nabasa mo'y kahindik-hindik

namatay ang pawikan nang makakain ng plastik

dahil sa ating basura, mata nito'y tumirik

akala'y pagkain ang plastik, lagim na'y nahasik

umiiral sa lipunan ay pawang kaplastikan

sapagkat paligid ay ginagawang basurahan

sa tahanan, labas ng bahay, opis, karagatan

tuluyan nang napariwara ang kapaligiran

lumahok ako noon sa paggawa ng ekobrik

bilang aking tugon sa mga binasurang plastik

sa laot ay laksang upos, prinoyekto'y yosibrik

mga proyektong pakiramdam ko'y kasabik-sabik

na sa kalikasan, dama mo'y nakakatulong ka

upang maibsan ang plastik at upos na basura

na kahit mag-isa lang ay may ginagawa pala

paano pa kung taumbayan ang magtulungan na

- gregoriovbituinjr.

01.31.2022

* litratong kuha ng makatang gala habang nakasakay sa isang bus carousel

Magkaibang hustisya

MAGKAIBANG HUSTISYA

"At ang hustisya ay para lang sa mayaman."

- mula sa awiting Tatsulok ng grupong Buklod

bigla akong nakakatha ng isang kawikaan

kung ano ang katarungan doon sa aming bayan:

"pinipiit ang matandang lublob sa karukhaan

kinaaawaan ang mayamang makasalanan"

ganyan ang nangyari sa balita ngayong Enero

matandang edad otsenta'y agad nakalaboso

nang nagnakaw umano ng manggang may sampung kilo

habang donyang guilty sa graft ay malayang totoo

dito nga'y kitang-kita ang magkaibang hustisya

ibang hustisya sa dukha, iba ang sa may pera

na katotohanang tatak ng bulok na sistema

kaya tama lang ang pasya kong maging aktibista

na adhikang wakasan ang pribadong pag-aari

na layuning ibagsak ang burgesyang naghahari

na misyong durugin ang mapang-api, hari't pari

na hangad ay itayo ang lipunang walang uri

ang nangyaring ito'y isang tunay na halimbawa 

na dapat mabatid ng masa't mayoryang dalita

magkaisang baguhin ang sistemang walanghiya

at lipunang makatao'y maitayo ng dukha

- gregoriovbituinjr.

01.26.2022

Angkas

ANGKAS

madalas, inaangkasan lang natin ang patawa

ng kaibigang kalog o ng simpleng kakilala

basta huwag 'below-the-belt' o nakasisira na

sa ating pagkatao o sa dignidad ng kapwa

maraming riding-in-tandem ang gumawa ng krimen

ang angkas ang madalas bumira't siyang asasin

dapat may katarungan at mahuli ang salarin

hustisyang panlipunan ang marapat pairalin

manggagawa ang motor ng pambansang ekonomya

sapagkat di uunlad ang bansa kung wala sila

di lamang sila simpleng angkas sa kapitalista

sila na ang nagmomotor, sila pa ang makina

minsan, sa kanyang motorsiklo ako'y angkas agad

nang marating namin ang pupuntahang aktibidad

nang isyung pangmasa'y malinaw naming mailahad

nang kabulukan ng sistema'y aming mailantad

- gregoriovbituinjr.

01.26.2022

Enero 22, 1987 sa Mendiola

ENERO 22, 1987 SA MENDIOLA

Magbubukid na may isyung dala'y nagtungong Mendiola

Gobyernong pasista nama'y nagpasalubong ng bala

At naganap ang pagkalugmok ng mga magsasaka

Bumulagta'y labingtatlo, sugata'y limampu't isa

Ang panawagan ng magsasaka'y repormang agraryo

Yamang katatapos ng Edsa't mayroong pagbabago

Ang hiling nga'y dapat tugunan ng gobyernong Aquino

Ngunit nagrali'y binira ng mga unipormado

Isyung dugtong ng bituka ang dala ng magbubukid

Ngunit nagkibit-balikat lamang ang gobyernong manhid

Gayong isyung ito'y mahalaga sa mga kapatid

Magsasaka pa ang sa sariling dugo ibinulid

Ang kanilang panawagan ay binahiran ng dugo

Ginulantang sila't labingtatlong buhay ang naglaho

Samantalang sa bukid, tanim nilang palay ay ginto

At siyang bumubuhay sa mayoryang tao sa mundo

Sana isyung dinala nila'y mapag-usapan naman

At mabigyang katugunan at matupad kalaunan

Katarungan nawa'y kamtin ng magsasakang pinaslang

At mausig at mapanagot ang mga pusong halang

- gregoriovbituinjr.

01.22.2022

Pula't dilaw

PULA'T DILAW

pinagninilayan ko pa rin

ang mga palad nating angkin

paano kaya tutukuyin

sinong mga lumalambitin

sa baging ng mga haragan

kasama ang trapo't gahaman

anang awit, pula't dilaw man

ay di tunay na magkalaban

pangmayaman daw ang hustisya

na nabibili ng sampera

kung ganyang bulok ang sistema

aba'y kawawa nga ang masa

kung sistemang bulok ang gawa

nitong mga trapong kuhila

wala na ba tayong kawala

sa pagsasamantalang sadya

pula't dilaw ba pag naupo

kabulukan ba'y maglalaho

magtutulong ba pag nagtagpo

o sa malaon ay guguho

sistema pa rin ay baguhin

ito pa rin ang pangarapin

ang masa'y ating pakilusin

tungo sa bayang asam natin

- gregoriovbituinjr.

01.16.2022

Ituloy ang laban

ITULOY ANG LABAN

"Ituloy ang laban" ay kilalang islogang tibak

ito'y batid na ng bayan, panawagang palasak

makasaysayan, prinsipyo ng api't hinahamak

upang baguhin ang sistemang loko't mapanlibak

ngunit sa basketbol pala'y ginamit nang totoo

"Ituloy ang laban" sa mga kasagupang grupo

ito ba'y katanggap-tanggap o nakakatuliro

bagamat walang may-ari ng panawagang ito

maganda ngang masanay ang tao sa panawagan

marehistro sa isip nila'y "Ituloy ang laban!"

paalala sa gawa ng bayani't Katipunan

sistema'y baguhin tungong makataong lipunan

"Ituloy ang laban" nilang atleta sa basketbol

habang diwa ng islogang ito'y dapat masapol

buhay ng tibak ang sa islogang ito'y ginugol

laban sa pagsasamantalang sadya silang tutol

"Ituloy ang laban" ng dukha't uring manggagawa

tunay na kahulugan nito'y isapuso't diwa

lipunang makatao'y dapat itayo ng madla

"Ituloy ang laban" at kamtin ang ating adhika

- gregoriovbituinjr.

01.15.2022

- selfie ng makatang gala sa tarpouline ng Philippine Basketball Association (PBA) nang mapadaan siya sa Araneta Coliseum sa Cubao, Lungsod Quezon

Ulat

ULAT

matalim ang pagkatitig ko sa balitang iyon

na tila ba mga kuko sa likod ko'y bumaon

nagkasibakan na sa kalahating milyong kotong

napakalaki pala nang nakurakot na datung

buti't nabubulgar pa ang ganitong gawa nila

pinagkakatiwalaan pa naman ang ahensya

ngunit maling diskarte'y bumulaga sa kanila

kumilos na nga ba ang nakapiring na hustisya

balat-ahas ba ang ilang nakasuot-disente

o di lang sila iilan kundi napakarami

dahil sa pera't kapangyarihan, dumidiskarte

iba't ibang raket ang pinasok ng mga imbi

sadyang may pakpak ang balita't may tainga ang lupa

at nakakahuli rin pala ng malaking isda

di lang sa karagatan kundi sa putikang lupa

habang ang maliliit ay gutom pa rin at dukha

- gregoriovbituinjr.

01.13.2022

* balita mula sa Abante Tonite, Enero 5, 2022, pahina 2

Wakas

WAKAS

sa malao't madali, sa mundo'y mawawala na

sa madla'y walang maiiwang bakas o pamana

kundi pawang tula't sanaysay ng pakikibaka

upang kamtin ng bayan ang panlipunang hustisya

wala na tayong mararamdaman pa pag namatay

kaya gawin natin ang wasto habang nabubuhay

sa pakikibaka man, isang paa'y nasa hukay

sa pag-oorganisa ng masa'y magpakahusay

nais ko mang mawala sa edad pitumpu't pito

ngunit baka abutin naman ng walumpu't walo

si F. Sionil Jose'y namatay siyamnapu't pito

gayong edad ay di ko na aasahang totoo

basta gawin kung anong wasto, sulat man ng sulat

bagaman ang binti'y malimit nang pinupulikat

ang mahalaga'y nakikipagkapwa't nagmumulat

tungo sa makataong lipunang siyang marapat

- gregoriovbituinjr.

01.13.2022

Social distancing pa rin

SOCIAL DISTANCING PA RIN

dalawang taon na tayong nagso-social distancing

pandemya'y dalawang taon na ring nakakapraning

isang metro ang pagitan sakaling may bibilhin

sa botika, sa palengke, sa grocery, sa canteen

naging bahagi na ng araw-araw nating buhay

kasama ng facemask na dapat suot nati't taglay

dalawang taon, kayrami nang nabago't namatay

samutsaring mga virus na ang nananalakay

subalit nakukuha pa rin nating makangiti

sa kabila ng marami sa atin ang nasawi

kaysa damhin lagi ang sakit at napapangiwi

kundi ituloy ang buhay na dama man ay hapdi

kaytitindi na ng nagsulputang variant ng virus

alpha, beta, delta, omicron, tila nang-uubos

apektado ang buhay, nagiging kalunos-lunos

datapwat tuloy pa rin ang buhay, nakakaraos

gayunman, huwag magkampante, mag-social distancing,

mag-facemask, mag-alcohol, at huwag basta babahin

simpleng mga protocol itong kaya nating sundin

pagbabakasakaling pandemya'y malampasan din

- gregoriovbituinjr.

01.12.2022

Exchange gift

EXCHANGE GIFT

katatapos lamang ng masigabong pagdiriwang

bawat isa sa kanila'y may pangregalo naman

ano kayang matatanggap mula sa kapalitan

sana'y bagay naman sa iyo't iyong magustuhan

hanggang isang larawan ang nakapukaw sa isip

na pag pinagmasdan mo'y iyo agad malilirip

inaalay ng puno'y anong gandang halukipkip

habang ang tao'y kasamaang walang kahulilip

mabuti pa ang isa'y bunga ng kanyang paggawa

habang ang isa naman ay palakol na hinasa

hanggang sa pagdiriwang ba naman ay may kuhila

parang tunggaliang kapitalista't manggagawa

bakit puputlin ang punong nagbibigay ng prutas

kundi upang tumubong limpak-limpak ang pangahas

nais laging manlamang, sa kapwa'y di pumarehas

ah, paano ba kakamtin ang makataong landas

maiiwasan ba natin ang mga tusong imbi

na nais kumita ng milyon, perang anong laki

kung magbigayan sana'y para sa ikabubuti

ng kapwa, tanda ng pagkatao, di pangsarili

- gregoriovbituinjr.

01.11.2022

* litrato mula sa google

Kape't tula sa umaga

KAPE'T TULA SA UMAGA

tuwina'y kape't tula ang almusal ng makata

bago umalis ng bahay at maglingkod sa dukha

bago kumilos sa kalsada at sa manggagawa

mag-aagahan muna't magpapalakas ngang sadya

isasawsaw ang pandesal sa kape, anong sarap!

buti nang umalis ng busog kahit naghihirap

upang tuparin ang tungkulin, kamtin ang pangarap

lipunang makataong walang trapong mapagpanggap

gigising at babangong tula ang nasa isipan

habang iniinda ang mga sugat ng kawalan

isusulat sa kwaderno ang mga agam-agam

iinom ng kape bagamat amoy ang tinggalam

almusal ay kape, salita, saknong at taludtod

samutsaring tula'y katha kahima't walang sahod

katagang nahuli sa mga patak sa alulod

habang inilalarawan ang mga luha't lugod

- gregoriovbituinjr.

01.11.2022

* tinggalam - sa Botanika, mabangong uri ng palutsina, UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 1258

Paskil

PASKIL

kailangan pa tayong paalalahanan minsan

kundi man madalas dahil iyon ang kailangan

lalo't wala tayo sa ating sariling tahanan

tapon dito, tapon doon, tapon kung saan-saan

kaya kailangan pang maglagay ng simpleng paskil

madalas daw wala sa sarili, tila inutil

nagtatapon kung saan-saan, nakapanggigigil

kaya nagpaalala upang ito na'y matigil

Please read: Basahin ang pakiusap sa mamamayan

lalo na sa gumagamit ng kanilang kainan

payak lang: Pakitapon ang kalat sa basurahan!

Clean as you go! Kung may kalat ay may pagtatapunan

buti na lang, may basurahan, paano kung wala

ang sariling basura'y ayaw ibulsa ng madla

sa natapos gamitin ay nandidiri nang sadya

ito man ay ketsap, plastik, o sa tisyu dumura

kolektibong kaugnayan, nag-iisang daigdig

pumapangit na kalikasan, sinong mauusig

sa wasak na kapaligiran, sinong nalulupig

sa pagpabuti ng mundo, tayo'y magkapitbisig

- gregoriovbituinjr.

01.10.2022

* nilitratuhan ng makatang gala ang paskil sa lamesa ng isang pamilihan

Pag-asa

PAG-ASA

isang marubdob na pakikiisa sa Partido

Lakas ng Masa na sa ngayon ay nagpapatakbo

ng kandidatong manggagawa sa pagkapangulo,

bise presidente at tatlo para sa senado

ating ipanalo ang Partido Lakas ng Masa

sa partylist, at biguin ang mga dinastiya

Manggagawa Naman ang iluklok sa pulitika

sila'ng dahilan kaya umunlad ang ekonomya

ibabagsak natin ang mga trapong mapagpanggap

mga kandidato ng kapitalistang mahayap

na sa manggagawa't dukha'y di naman lumilingap

kaya ang mga ito'y patuloy sa paghihirap

ah, pag-asa ang sa Partido'y aming natatanaw

na sa kabulukan ng sistema'y siyang lulusaw

pagbabago't lipunang makatao ang lilitaw

na siyang ating adhikain sa bawat pag-igpaw

- gregoriovbituinjr.

01.09.2022

* selfie ng makatang gala sa tapat ng tanggapan ng Bukluran ng Manggagawang Pilipino (BMP) sa Pasig

Paracetamol

PARACETAMOL

kahindik-hindik na balitang umabot sa masa

wala nang mabiling paracetamol sa botika

nagkakaubusan, paano ngayong maysakit ka

ubo't nilalagnat, sana'y di COVID iyan, iha

sa usaping supply and demand, tataas ang presyo

ng produktong kulang sa suplay na nais ng tao

kung sobra ang suplay, dapat magamit ang produkto

ay tiyak na magmumura naman ang presyo nito 

lalo ngayong omicron variant daw ay lumalala

at mas matindi pa raw sa ibang virus ang taya

kaya sa mga botika ang mga tao'y dagsa

nang makabiling gamot sa sakit na nagbabadya

di natin masisisi kung mga tao'y dagsaan

lalo sa balitang gamot ay nagkakaubusan

dahil iyon ay mayor nating pangangailangan

upang buhay ng pamilya'y agad masagip naman

sana'y walang mag-hoarding ng mga produktong iyon

ilalabas saka ibebentang mas mahal yaon

bulsa ng kapitalista'y tiba-tiba na roon

dapat parusahan ang gagawa ng krimeng iyon

- gregoriovbituinjr.

01.09.2022

* balitang halaw sa pahayagang tabloid na Pilipino Star Ngayon, Enero 5, 2022, pahina 2

Lansangan

LANSANGAN

madalas kong tahakin ang aspaltadong lansangan

na sa tuwina'y mabibilis yaong mga hakbang

animo'y hinahabol ng mga sigbin at aswang

habang nangangamoy asupre yaong lupang tigang

di ko mawari sinong sa akin ay sumusunod

tatambangan ba dahil sa bayan ay naglilingkod

dahil ba ako'y isang masugid na tagasunod

bilang aktibistang sa rali raw sugod ng sugod

ngunit payapa pa rin akong sa daan tumawid

panatag ang loob na sa dilim di mabubulid

habang samutsaring isyu ng bayan ay di lingid

patuloy ang pagbaka habang nagmamasid-masid

dapat pandama'y patalasin at laging ihasa

upang maging handa sa mga daratal na sigwa

lalagi akong kakampi ng uring manggagawa

habang tinatahak ang landas ng kapwa dalita

- gregoriovbituinjr.

01.09.2022

Bawal dumura sa basurahan

BAWAL DUMURA SA BASURAHAN

paalala yaon bagamat nakakairita

payak na abiso subalit nakakataranta

bawal dumura sa basurahan, ang paalala

nakakadiri kung sa basurahan dudura ka

maghahanap ka pa ba ng kubeta o lababo

kung malayo pa iyon sa kinaroroonan mo

upang makadura lang ay lalakad at tatakbo

saan dudura, lilinga doon, lilinga dito

sinong pipigil na dumura ka sa basurahan

kung kailangan mo nang ilabas sa lalamunan

ang plemang idadahak, ay, nakakadiri naman

mabuti nga't sa basurahan, di kung saan-saan

na sa nag-aayos ng basura'y kadiri iyon

lalo't di mo sila sinuswelduhan sa pagtapon

may dignidad din sila, dapat respetuhin iyon

kahit basurero man ang napasukang propesyon

wala ka pang dalang tissue, doon sana dumahak

kung may sakit ka, kapwa'y di mahawa't mapahamak

tipunin sa isang plastik, sa bag muna iimbak

saka itapon sa basurahan, payo ko'y payak

tawag na ng kalikasan ang bigla mong pagdura

uhog man o plemang nais mong agad na mawala

kaysa nasa lalamunan at malunok mong bigla

kadiri nga lang pag sa basurahan idinura

- gregoriovbituinjr.

01.07.2022

* paskil na nakita sa loob ng isang mall

407

407

kahindik-hindik na bilang ang doon naiulat

na animo'y istatistika lang na sumambulat

kung di isiping buhay ng tao'y nawalang sukat

numero lang ba iyan o tao, nakagugulat

sinalanta ng bagyong Odette ay di matingkala

lalo't bata't matatanda'y dinaluhong ng sigwa

apatnaraan at pitong katao na'y nawala

may pitumpu't walong buhay pang hinahanap sadya

nagbabagong klima ba'y paano uunawain

kung nanalasang sigwa'y anong tinding kaharapin

sapat bang fossil fuel at plantang coal ay sisihin

at ipanawagang ang mga ito'y patigilin

nag-usap-usap ang mga bansa hinggil sa klima

bago pa ang bagyong Odette sa bansa'y manalasa

emisyon ng bawat bansa'y dapat mabawasan na

susunod kaya ang mga bansang kapitalista

sa nasalanta ng bagyo, sinong dapat masingil

sinong mananagot sa mga buhay na nakitil

o walang masisisi, kalikasan ang sumiil

o may dapat singilin, ang kapitalismong taksil

- gregoriovbituinjr.

01.05.2022

* datos mula sa pahayagang Abante Tonite, Enero 5, 2022, pahina 2

Mga halaw na salawikain

MGA HALAW NA SALAWIKAIN

sinumang di lumingon sa kanyang pinanggalingan

ay di makararating sa dapat na paroonan

kung naging mahinahon ka sa panahon ng poot

tiyak maiiwasan mo ang sandaang sigalot

ang taong gumagamit ng pwersa laban sa bayan

sakim sa kapangyarihan at sala sa katwiran

marami riyang matapang sa kapwa Pilipino

subalit nakayuko naman sa harap ng dayo

anumang hiniram mo'y isauli o palitan

upang sa susunod, di madala ang hiniraman

hangga't maikli ang kumot, magtiis mamaluktot

pag mahaba na'y umunat nang likod ay di hukot

ang di lumalaban sa mga mapagsamantala

kundi duwag ay utak-alipin o palamara

ang batang mausisa at tuwina'y palatanong

sa kalaunan ay lalaki itong anong dunong

yaong ganid sa yaman at pribadong pag-aari

siya ring mapagsamantala't nag-aastang hari

kung saan may asukal, tiyak naroon ang langgam

yaong tapat ang pagsinta'y di agad mapaparam

bungang hinog sa pilit, kung kainin ay mapait

matamis na kendi'y sisira sa ngipin ng paslit

kung anong bukambibig ay siyang laman ng dibdib

tulad ng binatang sa dilag nagmahal ng tigib

- gregoriovbituinjr.

01.03.2021

Pagdiga

PAGDIGA

kaibig-ibig ang bawat sandaling kasama ka

pagkat binigyan mong liwanag ang buhay kong aba 

kandila ka ba sa madilim kong espasyo, sinta 

o isa kang katangi-tanging tala sa umaga

isa kang diwatang nakasalubong ko sa daan

isa kang mutya sa naraanang dalampasigan

isa kang diyamante sa naapakang putikan

isa kang ada, tunay na kaygandang paraluman

subalit isa lang akong abang makatang tibak

na may pangarap na payak sa bayang walang pilak

na nagsisikap upang makaani sa pinitak

na nahalina sa kaytamis mong mga halakhak

gayunman, patuloy kong tangan ang iwing prinsipyo

upang maitaguyod ang karapatang pantao

upang hustisya't dignidad ng kapwa'y irespeto

upang itayo ang lipunan ng dukha't obrero

kung abang makatang ito sa puso mo'y palarin

lipunang makatao'y sabay nating pangarapin

magandang bayan at mabuting pamilya'y buuin

habang unang nobela'y patuloy kong kakathain

- gregoriovbituinjr.

01.03.2022

Kuyom ang kaliwa kong kamao

KUYOM ANG KALIWA KONG KAMAO

kuyom ang kaliwa kong kamao

hangga't wala pa ring pagbabago

hangga't api ang dukha't obrero

at nariyan ang kapitalismo

na sistemang mapagsamantala

sa lakas ng karaniwang masa

hangga't naghahari ang burgesya

at trapong sakim at palamara

ramdam ang sa lupa'y alimuom

hangga't manggagawa't dukha'y gutom

ibig sabihin, sa simpleng lagom

manananatiling kamao'y kuyom

itaas ang kamaong kaliwa

bilang simbolo't kaisang diwa

ng bawat dalita't manggagawa

sa pakikibaka'y laging handa

- gregoriovbituinjr.

01.02.2022

* drawing mula sa google